İhap Hulusi Görey Kimdir?

Lakabı  Şaheser

28 Kasım 1898’de Mısır’ın Kahire şehrinde doğan İhap Hulusi, müteahhit olan Ahmet Hulusi’nin oğludur. Mısır’a gitmiş olan aile,  I. Dünya Savaşı’nda Kahire İngiliz işgaline uğrayınca İstanbul’a dönmüştür.

Sanata olan tutkusu ilk olarak, Almanya’da bulunan bir ressamdan mektupla resim dersleri almasıyla başlamıştır. Tutkusu,ilgisi ve yetenekleri ilerleyen yıllarda da süregelmiştir. İhap Hulusi 1920 yılında resim eğitimi için Almanya’ya gitmiştir. Münih‘te Heimann Schule atölyesinde üç yıl çalışıp, 1923’te düzenlenen Galatasaray Sergisi’ne Almanya’da yaptığı çalışmalarıyla katılmıştır. Bu sergi, Türkiye’deki ilk afiş, grafik tasarım sergisi olarak kayıtlara geçmiştir. Daha sonra Kunstgewerbe Schule’ye devam ederek tahsilini tamamlayan İhap Hulusi, 1925’te İstanbul‘a dönmüştür.

Sanat Dünyasına Adım Adım

İhap Hulusi, yeteneklerinin yanı sıra dört lisan bilmesiyle de kendini bir adım öne çıkarıyordu. Babası Ahmet Bey, oğlunun Dışişleri Bakanlığı’nda memur olması için ısrar etmesi üzerine, bakanlıkta memur olarak çalışmaya başlamıştır. Fakat memuriyeti kısa sürmüştür. Memuriyetten istifa edip ilk çalışmalarını ‘Akbaba’ dergisine göndermiştir.

“Alışılmadık, görmediğimiz bir sanat işi”

  İhap Hulusi’nin Akbaba dergisine gönderdiği zarfın içerisinden çıkan karikatürü gören, dergi kurucusu Yusuf Ziya Ortaç, hayranlığını şu sözlerle ifade etmiştir: ‘”…İçinden bir karikatür çıktı zarfın. Ama bildiğimiz karikatürlerden değil. Ne resim-karikatür, ne karikatür-resim. Alışmadığımız, görmediğimiz bir sanat işi. İmza yerinde bir üçgen ve eski harflerle İhap Hulusi, sene 1923…”                                 

 Ortaç’ın adını koyamadığı bu çalışma İhap Hulusi imzasını taşıyan bir grafik çalışması idi. Ve İhap Hulusi’nin çizimleri Akbaba dergisinin kapaklarını süslemeye başladı. Şöhreti yavaş yavaş artan İhap Hulusi, İnci Diş Macunu’ndan ilk afiş siparişini almıştır. Siyah-beyaz yapılmış afişte siyahi bir kızı resmetmiştir.  Bu afiş siparişini hızla yenileri izlemeye başlamıştır.  1930 yılında Kulüp Rakı için etiket tasarlamıştır ve bu tasarım hala Kulüp rakı şişelerini süsler.

“Cumhuriyet’i Afişleyen Adam”

İhap Hulusi’nin tasarımları, Mustafa Kemal Atatürk’ün ilgisini de çekmiştir. Genç Türkiye’de yürütülen aydınlanma kampanyasının bir ayağı olan okuma-yazma seferberliğidir. Atatürk,sevimli bir Alfabe kapağı hazırlamasını istemiştir İhap Hulusi’den.  Hatta kızı Ülkü ile birlikte bir süre poz da vermiştir. İhap Hulusi’nin çizdiği Alfabe kapağı 1970’li yıllara dek kullanılmaya devam edilmiştir. 

Genç Türkiye için yaptığı tasarımlar Alfabe kapağı ile sınırlı kalmayıp, Ziraat Bankası, Zirai Donatım Kurumu, Sümerbank, İş Bankası, Devlet Demir Yolları, Devlet Deniz Yolları, Tekel, Millî Piyango İdaresi vb. kurumların kurumsal kimliklerini de oluşturmuştur. İhap Hulusi, Tayyare Piyangosu (bugünkü adıyla Milli Piyango) idaresi için 45, Tekel İdaresi için 35 yıl çalışmıştır.

Sanayi atılımlarının yapılması ile birlikte grafik tasarımına olan ihtiyaç artmıştır.Sanayi ürünlerinin tanıtılması, ambalajların tasarlanması, reklamların hazırlanması gerekmekteydi. Bu işleri yapacak donanımdaki kişi kuşkusuz İhap Hulusi Görey’di. İhap Hulusi bu yıllarda onlarca ürün için afiş, etiket ve reklam tasarımı yapmıştır.

Türkiye için yaptığı çalışmaların yanı sıra, yurtdışında da ün kazanmıştır. Bayer’in afiş ve etiketleri, Mısır’ın Tekel İdaresi, Devlet Demir Yolları ve şehir hatlarına ait ve ilanları, ünlü İngiliz viskisi John Haigh’ın, İtalyanların Cinzano ve Fernet Branca’sının afiş ve etiketleri İhap Hulusi tarafından yapılmıştır.

Afiş ve grafik sanatında nadide eserler bırakmış üstadımızın, ne acıdır ki  tanıtımını yaptığı hiçbir kurum tarafından sigortalanmamıştır.Son yıllarını Şişli’deki dairesinde sefalet içinde geçirmiştir. Sanatçıya sadece Milli Piyango tarafından cüzzi bir aylık bağlanmıştır fakat İhap Hulusi’nin ömrü bu parayı kullanmaya yetmemiştir. 27 Mart 1986’da İstanbul’da 88 yaşında yaşamını yitirmiştir.